توسعه و کاربرد مدل رایانه ای مدیریت و برنامه ریزی آبیاری مزرعه گندم بر اساس بیلان آب در خاک و بارش مؤثر

استفاده بهینه از نزولات جوی، منجر به توسعه سطح زیر کشت و امکان تخصیص منابع آب موجود به مصارف دیگر می گردد که در نهایت منجر به توسعه اقتصادی خواهد شد. یکی از روش های مؤثر در این زمینه، استفاده از مدل های شبیه سازی مدیریت آب خاک و زمان بندی آبیاری می باشد. در این پژوهش مدل رایانه ای برای مدیریت و برنامه ریزی آبیاری مزارع بر اساس بیلان آب خاک و بارش، که قبلاً تهیه شده بود، تکمیل گردید و برای مزرعه گندم در منطقه باجگاه به کار برده شد. هم چنین تأثیر مقدار ذخیره رطوبت در حداکثر عمق خاک ناحیه ریشه در مقدار آب آبیاری بررسی شد. مدل مورد نظر در محیط برنامه نویسی visual basic .net نوشته شده است. مدل تهیه شده برای 13 سال آمار هواشناسی منطقه باجگاه که کامل تر بودند، به کار برده شد. مدل در دو حالت که باران مؤثر کمبود رطوبتی خاک (نسبت به حالت ظرفیت زراعی) تا حداکثر عمق ریشه را جبران می نماید (حالت دوم) نسبت به حالتی که باران مؤثر تنها کمبود رطوبتی خاک تا عمق ریشه روزانه را جبران می کند(حالت اول) اجرا شد. در حالت دوم، مقدار آب آبیاری و تعداد دفعات آبیاری نسبت به حالت اول کاهش یافته است. چنانکه میانگین مقدار آبیاری فصلی از 8/706 به 2/569 میلی متر و میانگین تعداد دفعات آبیاری فصلی از 8 بار به 6 بار کاهش یافته اند. هم چنین میانگین نسبت باران مؤثر به کل مقدار باران از 31/46 درصد به 6/73 درصد افزایش یافته است. با احتمال 80%، در حالت اول با احتساب 9/108 میلی متر بارش مؤثر نیاز به 9 بار آبیاری و 7/757 میلی متر آب آبیاری نیاز است و در حالت دوم با احتساب 7/236 میلی متر بارش مؤثر به 7 بار آبیاری و 9/636 میلی متر آب آبیاری نیاز است. با احتمال 50% ، در حالت اول با احتساب 6/165 میلی متر بارش مؤثر به 8 بار آبیاری و 6/712 میلی متر آب آبیاری نیاز است و در حالت دوم با احتساب 1/292 میلی متر بارش مؤثر به 6 بار آبیاری و 1/545 میلی متر آب آبیاری نیاز است. در نهایت نشان داده شد که با استفاده از اصول ساده مدیریتی می توان از مصرف بیش از اندازه آب آبیاری جلوگیری نمود.